„Praesentatio Domini”, czyli dosłownie „Przedstawienie Pana”, to w języku łacińskim święto Ofiarowania Pańskiego. Święto to obchodzone czterdziestego dnia od uroczystości Narodzenia Pańskiego w starszej formie rytu rzymskiego nazywało się „In purificatione Beatae Mariae Virginis”, czyli „Oczyszczenie Najświętszej Maryi Panny”. Obie nazwy, zarówno dawna jak nowa, zostały zaczerpnięte z pierwszego zdania Ewangelii czytanej tego dnia: „Gdy potem upłynęły dni ich oczyszczenia według Prawa Mojżeszowego, rodzice przynieśli Je do Jerozolimy, aby Je przedstawić Panu” (Łk 2,22). Zgodnie bowiem z żydowskim prawem, będącym pamiątką ocalenia pierworodnych synów Izraela podczas niewoli egipskiej, wszystko co pierworodne, należało ofiarowywać Bogu. Dotyczyło to także pierworodnego syna. Ludzi jednak nie można było ofiarować tak, jak to się robiło ze zwierzętami, stąd też dzieci wykupywano zaraz za symboliczną kwotę (5 syklów – równowartość zarobku za 20 dni). Obowiązywał również inny starotestamentowy obrzęd, nazywany oczyszczeniem. Poddawały się mu matki w czterdzieści dni po porodzie syna (80 dni po porodzie córki). Gdy upłynął ten termin matka była zobowiązana złożyć ofiarę z baranka i młodego gołębia lub z synogarlicy, jako ofiarę dla Boga. Jeśli jej na to nie pozwalało zbyt wielkie ubóstwo – zamiast baranka prawo dopuszczało ofiarowanie drugiego gołębia lub synogarlicy. Święta Rodzina przestrzegała wszystkich praw i zwyczajów żydowskiej religii. Dlatego czterdzieści dni po narodzeniu Pana Jezusa wszyscy troje — Jezus, Maryja i Józef — udali się do Jerozolimy i tam odbyli obie ceremonie.
 |
„Gdy życie nasze dobiegnie do końca, Gdy Bóg ostatnie godziny policzy, Niech nam zaświeci jak promienie słońca, Światło gromnicy. Gdy nasze czoło pot śmiertelny zrosi, Gdy nasze łoże obstąpią szatani, Twojej obrony niech każdy uprosi – Gromniczna Pani! Kiedy nad nami zawisną czarne chmury, Gdy na wsze strony lecą błyskawice, Gdy ciemność straszna od dołu do góry: Święćmy gromnice! Matko Najświętsza! My nędzni grzesznicy Pod Twoją obronę się uciekamy, Przed Twym obrazem, przy świetle gromnicy Ciebie błagamy! Tyś jasna gwiazda na morzu żywota, Pokus się o Cię rozbiją bałwany! Kto się ucieka do Cię Matko złota, Jest wysłuchany. Bądź nam Matką w życiu i przy zgonie, Niech Twoja łaska nam przyświeca, Niech nasza miłość ku Tobie zapłonie Jako gromnica!”. [Józef Strug „Na dzień Matki Boskiej Gromnicznej”] |
Święto Ofiarowania Pańskiego było obchodzone w Jerozolimie już w drugiej połowie V wieku. Odbywały się już wówczas procesje z zapalonymi świecami, następnie zwyczaj ten rozpowszechnił się po całym świecie. Gdy około 540 roku wybuchła w Konstantynopolu dżuma, cesarz Justynian zarządził, aby w jego państwie święcono tę uroczystość 2 lutego. Chciał wyprosić u Zbawiciela, aby tak jak kiedyś wyszedł na spotkanie Symeona, tak i teraz przybył z pomocą nawiedzonym. Nie jesteśmy w stanie stwierdzić czy zaprowadzono je wówczas także w Rzymie. Wiadomo natomiast, że w niektórych miejscowościach Zachodu przyjęło się to święto dość późno. Papież Sergiusz I (687-701) polecił w tym dniu odprawiać procesję błagalną. Wśród świąt Matki Boskiej jest ono pierwszym, w którego dniu nie było wolno wykonywać prac służebnych.
Uroczystość Ofiarowania Pańskiego w tradycji polskiej znana jest jako dzień Matki Bożej Gromnicznej. Współczesny człowiek, zafascynowany coraz to nowymi osiągnięciami techniki, na co dzień pochłonięty różnymi sprawami, interesami i biznesem, nie przywiązuje szczególnej wagi do tej wyjątkowej świecy, w którą Kościół każe nam się wpatrywać w tym dniu. W gromnicy dostrzec można przynajmniej trojakie znaczenie. Światło świec trzymanych przez uczestników liturgii symbolizuje Jezusa Chrystusa – Światłość narodów. Procesjonalne wkroczenie do kościoła to znak przybycia niesionego przez Maryję Pana do świątyni. Równocześnie nasze procesjonalne podążanie do kościoła na eucharystyczne spotkanie z Chrystusem przypomina przyjście starca Symeona do świątyni za natchnieniem Ducha Świętego. Ponadto, jak każda procesja, ma ona wymiar eschatologiczny i symbolizuje nasze podążanie poprzez doczesność ku definitywnemu zjednoczeniu z Bogiem w świątyni Nowego Jeruzalem.
Poświęcone w tym dniu świece często starano się z tym poświęconym ogniem donieść do domu. Tam gospodarz błogosławił nimi dobytek, a dymem robił krzyżyk nad drzwiami i oknami, modląc się o ochronę przed wszelkimi niebezpieczeństwami. Gromnice przechowywano je za obrazami świętych, posługując się nimi w ważnych i groźnych momentach życia. Miały one chronić domowników od gromów i wszelkich niebezpieczeństw. Z zapaloną gromnicą wychodziło się naprzeciw kapłana niosącego choremu ostatnią posługę, a w chwili śmierci dawało konającemu gromnicę do ręki, by uprosić dla niego wstawiennictwo Matki Bożej oraz by na wzór „roztropnych panien” wyszedł on z płonącą lampą na spotkanie swego Oblubieńca. W czasie burzy i gromów stawiana była zapalona gromnica w oknie, przed obrazem Najświętszej Panny lub na stole, przy którym gromadzili się domownicy. Z dawien dawna uważano Matkę Bożą Gromniczną za opiekunkę zagród i ludzi, chroniącą przed napaścią wilków.
Święto Matki Bożej Gromnicznej zamyka cykl uroczystości związanych z objawieniem się światu Słowa Wcielonego. Kończy się w Polsce okres śpiewania kolęd, trzymania żłóbków i choinek – kończy się tradycyjny (a nie liturgiczny – ten skończył się świętem Chrztu Pańskiego) okres Bożego Narodzenia. Jednocześnie w dniu tym kościół powszechny obchodzi także ustanowiony w 1997 roku przez św. Jana Pawła II Dzień Życia Konsekrowanego, poświęcony modlitwie za osoby, które poświęciły swoje życie na służbę Bogu i ludziom w niezliczonych zakonach, zgromadzeniach zakonnych, stowarzyszeniach życia apostolskiego i instytutach świeckich. Pamiętajmy o nich w podczas naszej modlitwy w tym dniu.
W dniu 2 lutego, w święto Ofiarowania Pańskiego, Msze św. z poświęceniem gromnic w naszej parafii o godz. 9:00 i o godz. 17:00 (kościół) oraz o godz. 15:00 (Krzywopłoty).