Jeszcze sto lat temu na polskiej ziemi obchodzono Wstępną Środę, sygnalizując tym samym początek Wielkiego Postu. Obecnie dzień ten nazywany jest Środą Popielcową, która rozpoczyna czas 40-dniowej pokuty (a licząc z niedzielami 46 dni), której głównym przesłaniem jest duchowe przygotowanie do największego święta w całym roku liturgicznym – Zmartwychwstania Pańskiego, czyli Świąt Wielkanocnych. W pierwszych wiekach chrześcijaństwa Wielki Post trwał zaskakująco krótko, bo tylko 40 godzin (w Wielki Piątek i Wielką Sobotę). Dopiero w czwartym stuleciu ewangeliczne przykłady czterdziestodniowego postu Chrystusa na pustyni i czterdziestoletniej wędrówki Izraelitów do Ziemi Obiecanej po ucieczce z egipskiej niewoli, dały zapewne impuls do wprowadzenia okresu czterdziestodniowego postu, jako odrębnego czasu w Kościele, o czym wzmianki znajdziemy w tzw. Liście wielkanocnym biskupa aleksandryjskiego Atanazego z 334 roku. Ze Środą Popielcową związany jest od dawnych wieków obrzęd posypywania głów popiołem na znak żałoby i pokuty. Wzmianki o posypywaniu głów popiołem, a raczej o naznaczaniu popiołem czoła znakiem krzyża świętego, zachowane w starych kopiach Sakramentarium Gregoriańskiego pochodzą z VIII wieku. W tym dniu wszyscy wierni podchodzili przed Mszą św. do ołtarza, gdzie biskup naznaczał popiołem znak krzyża czoło każdego wiernego. Wypowiadał przy tym znaną formułkę: „Pamiętaj człowieku, iż prochem jesteś i w proch się obrócisz…”. Popiół używany do tej ceremonii pochodził ze spalanych palm święconych w Niedzielę Palmową, zaś pierwsze świadectwa o święceniu popiołu pochodzą z X wieku, kiedy to papież Urban II zalecił w 1091 roku tę praktykę na synodzie w Benewencie.
 |
„Dziś rano, w dzień popielcowy, Na włosy siwej niej głowy Gdy kapłan sypał popioły, Martwemu prawie na poły Rzekł nie słowa, lecz pioruny, Przypominając do truny: „Pomnij, człecze, że twe plemię, Z ziemi wzięte, pójdzie w ziemię; Umrzesz i już się nie wrócisz, Proch jesteś, w proch się obrócisz!” … Bóg łacno wszystko odbędzie; Myśl o tym, żebyś wskrzeszony Na prawicy był stawiony! Tak jest: wierzę w zmartwychwstanie! Już w wesołym jestem stanie, Ani się z tego już smucę, Że wkrótce w proch się obrócę – Z prochu wzięty, w proch wrócony, I z prochu będę wskrzeszony.„ [Urban Szostowicz „Popielec”] |
Środa Popielcowa ukazuje naszą marność i przemijanie oraz przypomina o naszej grzeszności i konieczności wewnętrznej przemiany. Jednocześnie wskazuje na naszą zależność od Boga, konieczność głębszego zawierzenia i pracy nad sobą, aby przez to ustawić nas w perspektywie ostatecznego celu – życia wiecznego. Szczypta popiołu przypomina o kruchości naszego życia tu w świecie doczesnym, ale jednocześnie kieruje nasz wzrok i serce ku wartościom nieprzemijającym, które Bóg dla nas przygotował w wieczności. By móc otrzymać niezasłużony dar zbawienia, spoglądając na przykład Zbawiciela, który oddał za nas życie, powinniśmy pokutować, więcej się modlić i pełnić dzieła miłosierdzia. W Wielkim Poście przewodnim motywem dla nas powinno być nawrócenie, które Pismo Święte streszcza właśnie w tych trzech praktykach: modlitwie, poście i jałmużnie. Stąd też powinniśmy ten czas przeżyć w skupieniu, przy skromniejszych posiłkach i czuwaniu nad sobą. Wielki Post ma przede wszystkim wymiar duchowy; ten okres jest jak trening naszej duchowości, bo „duch wprawdzie ochoczy, ale ciało słabe …” [Mt 26,41 lub Mk 14,38].
W Środą Popielcową – zgodnie z kanonami 1251-1252 Kodeksu Prawa Kanonicznego – obowiązuje wstrzemięźliwość od pokarmów mięsnych i post ścisły (trzy posiłki w ciągu dnia, w tym tylko jeden – do syta). Prawem o wstrzemięźliwości są związani wszyscy powyżej 14 roku życia, zaś prawem o poście – osoby pełnoletnie do rozpoczęcia 60 roku życia. Prawo kanoniczne nie nakłada na wiernych natomiast obowiązku uczestniczenia w tym dniu w Eucharystii (chociaż jest to powszechną praktyką, z której nie powinno się rezygnować bez ważnej przyczyny).
W Środę Popielcową (14 lutego br.) Msze św. w naszej parafii o godz. 9:00 i 17:00 (kościół) oraz o 15:00 (Krzywopłoty). Natomiast tradycyjne nabożeństwa wielkopostne: Droga Krzyżowa w piątki o godz. 16:30 i w niedziele o godz. 15:00, zaś Gorzkie Żale w niedziele o godz. 15:30.